9823 actieve gebruikers

Inloggen bestaande gebruiker
Aanmelden nieuwe gebruiker

Naar mobiele versie



Zelfstandige naamwoorden | geslacht


In het Nederlands kun je het geslacht van zelfstandige naamwoorden alleen herkennen bij de onzijdige woorden door middel van het lidwoord het

Mannelijke en vrouwelijke zelfstandige naamwoorden zijn nauwelijks nog herkenbaar. (Denk aan 's Gravenhage: de haag van de (mannelijke) graaf.)

 

Er zijn in de Duitse regels bepaalde overeenkomsten met Nederlandse regels, m.n. voor vrouwelijke woorden, zie:

http://www.beterspellen.nl/website/index.php?pag=99

https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/mannelijk-vrouwelijk-woord

 

 

Tip:

Als je er met de onderstaande regels niet uitkomt, is het verstandig om een woordenboek (online: zie bij 'Links') te gebruiken.

Daarin staat meestal aangegeven dat een woord männlich (maskulin),   weiblich (feminin) of  sächlich (neutrum, dus onzijdig) is. 

In opgaven van Nu Beter Duits zie je soms (m)(v)(o) achter een woord staan: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig.

 

Duits: in het enkelvoud drie geslachten
In het Duits zijn de drie geslachten - mannelijk, vrouwelijk en onzijdig herkenbaar aan het lidwoord:

 

Snelle beslissing

Een groot aantal woorden herken je heel gemakkelijk:

 

der/ein voor mannen en mannelijke dieren
die/eine voor vrouwen en vrouwelijke dieren
das/ein voor vele alledaagse Nederlandse het-woorden die in het Duits vrijwel hetzelfde zijn.

 

Meervoud

In het meervoud krijgen alle zelfstandig naamwoorden 'die' als bepaald lidwoord. 

  • die Hunde
  • die Wohnungen
  • die Menschen

Hoofdregels voor het enkelvoud


Mannelijk: der/ein

  • mannelijke personen en dieren
  • dagen
  • maanden
  • jaargetijden
  • windrichtingen (en 'weerwoorden': der Sturm, der Regen, der Schnee)
  • automerken
  • uitgangen: -er, -en, -ismus, -ling, -tz
der Vater vader   mannelijk persoon
der Fahrer chauffeur   mannelijk persoon
der Kater kater   mannelijk dier
der Montag maandag   dag
der Oktober oktober   maand
der Frühling lente   jaargetijde
der Osten oosten   windrichting
der Schnee sneeuw   weergerelateerd
der Volkswagen   Volkswagen     automerk
der Sozialismus socialisme   uitgang -ismus
der Apparat apparaat  

Veel woorden uit het Latijn, uitgang -t

der Sport, der Transport (uitzonderingen: das Produkt, das Insekt en enkele meer)

der Schmetterling vlinder   uitgang -ling

 

Zelfstandige naamwoorden die uit de stam van een werkwoord gevormd zijn:

Bijvoorbeeld: der Verband (verbinden), der Vorschlag (vorschlagen), der Antrag (beantragen), der Sonnenschein (scheinen) ...

Uitzonderingen: das Spiel (het spel), die Bahn (sich einen Weg bahnen), die Schuld (schulden: verschuldigd zijn), die Geduld (dulden: gedogen), die (Aus)schau, die Wahl (wählen: kiezen), die Qual (quälen: pesten, martelen), die Zahl (zählen), das Verbot (verbieten) en enkele vrouwelijke woorden met de uitgang -t (zie onder). 

Een aantal woorden uit het Latijn en Grieks met de uitgang -t (zie helemaal onder).

 

De volgende uitgangen geven een indicatie dat het woord mannelijk is

maar er zijn uitzonderingen):

 

-en der Wagen, der Schlitten, der Garten, der Norden, der Regen ...

 

-er (mannelijk ca. 80%) der Computer, der Fehler, der Teller, der Wecker,  ... 

(15% onzijdig: das Abenteuer, das Messer, das Pulver, das Zimmer, ...

5% vrouwelijk: die Feder, die Dauer, die Kammer, die Klammer, die Mauer, die Nummer, die Ziffer, ...)

 

-el (mannelijk 50%) der Flügel, der Löffel, der Schnabel,  der Vogel, ..  

(30% vrouwelijk: die Formel, die Regel, die Nudel, die Muschel, die Tafel, die Zwiebel, ....

20% onzijdig: das Mittel, das Hotel, das Viertel, ...)

 

- tz  Platz, der Latz (gulp/slabbetje) der Satz, der Spatz (mus), der Schatz, der Blitz, der Sitz, der Schlitz (spleet), der Schutz, der Witz, der Trotz (koppigheid), ...

(deels afgeleid van de stam van een werkwoord).

Onzijdig: das Gesetz, das Netz.

 

 

Vrouwelijk: die/eine

  • vrouwelijke personen en dieren
  • de meeste woorden eindigend op -e (uitzonderingen: das Auge, der Käse, der Kaffee/Tee, das Ende, das Erbe, das Interesse, der Name)
  • woorden eindigend op -in -ei, -heit, -keit, - kunft, -schaft, -ung, -tät, -sicht, -schrift, -ik, -ion, -enz, -ur
  • de meeste rivieren en bomen (zie helemaal onderaan)
  • getallen: die Eins, die Fünf.
die Mutter moeder   vrouwelijk persoon
die Ärztin (vrouwelijke) dokter   vrouwelijk persoon
die Katze poes   vrouwelijk dier
die Tasse (thee)kopje   woord eindigend op -e
die Lehrerin lerares  

woord eindigend op -in, 

vrouwelijk persoon

die Bäckerei bakkerswinkel   woord eindigend op -ei
die Freiheit vrijheid   woord eindigend op -heit
die Einsamkeit eenzaamheid   woord eindigend op -keit
die Zukunft toekomst   woord eindigend op -kunft
die Heizung verwarming   woord eindigend op -ung
die Mannschaft elftal   woord eindigend op -schaft
die Aussicht uitzicht   woord eindigend op -sicht
die Handschrift   handschrift   woord eindigend op -schrift
die Qualität kwaliteit   woord eindigend op -tät*
die Region regio  

woord eindigend op -ion*

(uitgezonderd das Stadion)

Die Konferenz conferentie   woord eindigend op -enz*
die Frisur kapsel   woord eindig op -ur*
die Phantasie fantasie   woord eindigend op -ie*
die Technik techniek   woord eindigend op -ik*

* Het gaat hier om woorden uit een andere taal met name uit het Latijn. Zie helemaal onderaan: 'vreemde woorden'.

 

Een aparte groep vrouwelijke woorden met de uitgang - t: zie onder.

 

De meeste rivieren (zie onderaan deze pagina): Die Maas, die Mosel, die Weser... 

De namen van bomen (eindigen vrijwel allemaal op -e): die Linde, die Birke, die Tanne,...

De namen van boten en schepen: die Titanic, die Pinta, die Admiral Schneider...

 

Er zijn bepaalde overeenkomsten met Nederlandse regels, m.n. voor vrouwelijke woorden, zie:

http://www.beterspellen.nl/website/index.php?pag=99

https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/mannelijk-vrouwelijk-woord

 

 

Onzijdig: das/ein
  • veel Nederlandse het-woorden (onzijdig) die sterk lijken op de Duitse vertalingen. Dat geldt met name voor concrete woorden. MAAR er zijn uitzonderingen (zie onder)
  • woorden die beginnen met Ge- en eindigen op -e 
  • de meeste woorden met de uitgang -nis 
  • de meeste woorden met de uitgang -tum 
  • verkleinwoorden op -chen en op -lein

das Kätzchen   

poesje   verkleinwoord (-chen, lein)
das Hotel hotel   NL: het hotel

das Gebirge

das Gelände

gebergte

terrein

 

woord begint met Ge-, eindigt op -e 

(uitzondering: die Gemeinde, der Gedanke)

das Verhältnis relatie   eindigt op -nis (uitzondering: die (Er-)Kenntnis, die Erlaubnis, die Ersparnis, die Finsternis, die Wildnis)
das Eigentum eigendom   eindigt op -tum (uitzondering: der Reichtum)

 

Verkleinwoorden (in het Nederlands altijd het-woorden: meisje, jongetje) zijn in het Duits herkenbaar aan de uitgang -chen of -lein.

 

Zodra landen en steden bij naam worden genoemd zijn ze onzijdig:

(dit geldt overigens ook voor Nederlands)

Das Deutschland des 21. Jahrhunderts samt (3e nv.) seiner Bevölkerung.

Das Berlin der 30er Jahre und sein Kabarett (das).

Das heutige Amsterdam und seine Bewohner. 

 

De letters van het alfabet: das A, das B, ...

 

Verder onderstaand

Een lijst met woorden die in het Nederlands onzijdig zijn maar niet in het Duits.

Een lijst met woorden die in het Duits onzijdig zijn maar niet in het Nederlands.

 

 

Veel gebruikte vrouwelijke woorden met uitgang -t

Sommige zijn ontstaan uit werkwoorden. Let op: woorden bestaand uit de stam van een werkwoord zijn overwegend mannelijk, een klein aantal met de uitgang -t of -d zijn vrouwelijk, zoals die Antwort, die Schrift (maar: der Rat, der Dienst, der Hut).

 

  • die Ankunft*
  • die Art
  • die Antwort (maar: das Wort)
  • die Angst (Ängste)
  • die Arbeit
  • die Armut
  • die Art
  • die Auskunft (=  de informatie/uitgang - kunft, mv.; künfte )
  • die Fahrt *
  • die Flucht
  • die Fracht
  • die Geburt
  • die Gewalt
  • die Gracht
  • die Gunst (Günste)
  • die Haft
  • die Haut (Häute)
  • die Heimat
  • die Kunst (Künste)
  • die Kraft (Kräfte)
  • die Lust (maar: der Verlust)
  • die Macht (Mächte)
  • die Nacht (Nächte)
  • die Not (Nöte)
  • die Pflicht
  • die Post
  • die Sucht 
  • die Schrift **
  • die Sicht  **
  • die Stadt (Städte)
  • die Tat
  • die Vernunft
  • die Welt 
  • die Wut (maar: der Mut en das Gut: bezit)
  • die Wurst (Würste)
  • die Zeit

* uitgang -kunft (die Herkunft en enkele meer)

** geldt ook voor alle samengestelde woorden met deze 'uitgangen'

(uitzondering: das Gesicht - die Gesichter).

 

 

Bij deze woorden:  das NIET het en het NIET das

 

Deze woorden zijn in het Duits onzijdig – maar niet in het Nederlands

de auto das Auto
de baby das Baby
de belevenis    

das Erlebnis

(uitgang -nis: onzijdig)

de bonbon das Bonbon (zuurtje)
de boot das Boot
de datum das Datum
de doek (handdoek) das Tuch (Handtuch)
de foto das Foto
de hindernis

das Hindernis

(uitgang -nis: onzijdig)

de hobby das Hobby
de interesse das Interesse
de kin das Kinn
de knie das Knie
de maat das Maß
de omelet das Omelett
de pech das Pech (geen geluk)
de radio das Radio
de selfie das Selfie
de telefoon das Telefon
de oever das Ufer
de wc das WC
de tent das Zelt

 

 

Deze woorden zijn in het Duits NIET onzijdig -  wel in het Nederlands

 

Alle windrichtingen: der Norden, der Süden, der Osten, der Westen.

het adres die Adresse
het antwoord

die Antwort
(zie woordenlijst vrouwelijke woorden met uitgang -t)

het aantal die Anzahl
het apparaat der Apparat
het artikel der Artikel
het uitzicht die Aussicht (eindigt op -sicht)
het bezit der Besitz  (mannelijk: stam van een werkwoord)
het balkon der Balkon
het beroep der Beruf  (mannelijk: stam van een werkwoord)
het bedrag der Betrag (mannelijk: stam van een werkwoord)
het bedrijf der Betrieb (mannelijk: stam van een werkwoord)
het bewijs

der Beweis (mannelijk: stam van een werkwoord)

het bezoek der Besuch (mannelijk: stam van een werkwoord)
het geduld die Geduld
het gevaar die Gefahr
het geweld die Gewalt
het kanaal der Kanal
het nadeel der Nachteil (mannelijk: teil- is stam van een werkwoord)
het nummer die Nummer
het park der Park (mannelijk: stam van een werkwoord)
het plan

der Plan (mannelijk: stam van een werkwoord)

het (de) punt der Punkt
het sap der Saft
het zand der Sand
het schrift die Schrift (vrouwelijk woord met uitgang -t)
het zicht die Sicht  (vrouwelijk woord met uitgang -t)
het socialisme 

der Sozialismus (uitgang -ismus: mannelijk.)

het staal der Stahl
het onderzoek die Untersuchung (wetenschap:  die Forschung)
het strand der Strand (mannelijk: stam van een werkwoord)
het verstand der Verstand (mannelijk: verstehen- stam van een werkwoord)
het voordeel der Vorteil (mannelijk: stam van een werkwoord)
het toeval der Zufall (mannelijk: stam van een werkwoord)

 windrichtingen  der Norden (uitgang -en: overwegend mannelijk).

 

Vreemde woorden (Fremdwörter)

Veel woorden uit het Latijn of Grieks zijn vrouwelijk: uitgangen -enz, ie,

-ur, -ion, -ik (deze niet altijd), - tät: die Konferenz, die Demokratie, die Zensur, die Situation, die Politik, die Immunität.

Uitgang: -mus is manneljk (der Liberalismus).

Een groep mannelijke woorden (zie bij 7x(e)n) en enkele met de uitgang - t (der Apparat, der Palast), zie boven. Behalve woorden op -tät (die Qualität, die Quantität).

 

 

Enkele landennamen hebben in het Duits een lidwoord of zijn meervoud met lidwoord:

 

enkelvoud

  • die Schweiz
  • die Türkei
  • die Slowakei
  • die Elfenbeinküste
  • das Vereinigte Königreich

meervoud:

  • die Niederlande
  • die USA
  • die Vereinigten Arabischen Emirate

Rivieren

De meeste rivieren zijn vrouwelijk.

(Dat geldt ook voor rivieren in andere landen maar er zijn uitzonderingen m.n. grote rivieren: der Nil, der Mississippi, der Rio Grande, der Ganges ....).

Uitzonderingen van in/door Duitsland stromende rivieren: der Rhein, der Main, der Neckar, der Inn en enkele kleine rivieren. 

 

Bomen

De meeste namen van bomen eindigen op -e en zijn vrouwelijk (maar ook die Pappel, die Kiefer). Uitzonderingen: der Ahorn, der Wacholder, der Flieder en uiteraard als de naam eindigt op -baum (der Apfelbaum).

 

 








Beter Spellen  Beter Rekenen  NU Beter Engels  NU Beter Duits  NU Beter Frans  NU Beter Spaans  Beter Bijbel  

© 2014 - NU Beter Duits is een initiatief van Martin van Toll Producties

opgericht in samenwerking met Deutsch macht Spaß